LEBADANG – TIỂU SỬ (1921 – 2015)
« Sự giàu có đích thực của người nghệ sĩ đến từ sự đa dạng trong sáng tạo »
Lebadang
Lê Bá Đảng được biết đến với nghệ danh là Lebadang, sinh ngày 27 tháng 6 năm 1921 ở làng Bích La Đông, Quảng Trị (một tỉnh giáp Huế)
Ông theo học tại Trường Mỹ thuật (Ecole des Beaux-Arts) ở Toulouse, Pháp.
Năm 1950, ở thành phố Le Havre, Pháp, ông gặp bà Myshu, tên đầy đủ là Micheline Nguyen Hai, người sau này trở thành vợ của ông.
Triển lãm tiêu biểu
Triển lãm tiêu biểu:
1964. Đây là năm của tập tranh Huit chevaux (Tám chú ngựa), tập tranh đầu tay của ông được thực hiện dưới dạng đắp nổi, không mực và không màu với các bài thơ và thư pháp của người bạn Chou Ling.
1966. Triển lãm các tác phẩm của ông lần đầu tiên được tổ chức tại Mỹ bởi Bảo tàng Nghệ thuật Cincinnati.
1967. Tập tranh in thạch bản Nature Prays without Words dựa theo một bài thơ của Lão Tử.
Triển lãm tiêu biểu:
Loạt tranh Phong cảnh bất khuất (Paysage indomptable) về chủ đề chiến tranh Việt Nam.
1974. Ông gặp John « Jack » Solomon, chủ tịch tập đoàn Circle Fine Art,người đã điều hành một số triển lãm nghệ thuật trên toàn nước Mỹ.
Triển lãm tiêu biểu:
Triển lãm tiêu biểu:
Touty, con trai của ông qua đời. Ông xây mộ cho con bằng thép không rỉ với bề mặt phản chiếu khung cảnh thiên nhiên, cây cối và bầu trời xung quanh.
Lebadang bắt đầu sáng tác với chủ đề “Tấn tuồng nhân loại” (La comédie humaine) lấy cảm hứng từ tác phẩm cùng tên của Honoré de Balzac, thể hiện quan điểm cá nhân của ông về hoàn cảnh con người.
Triển lãm tiêu biểu:
1985. Ông bắt đầu thực hiện các tác phẩm Không gian (Spaces). Đó là những tác phẩm trên giấy kết hợp nhiều kỹ thuật dán ghép và xếp chồng, giữa điêu khắc và phù điêu như một sự tổng hợp và vượt lên trên hai hình thức biểu đạt này.
Triển lãm tiêu biểu:
Các bản khắc nổi với kĩ thuật dập nổi trên giấy mà ông gọi là Au-delà du graphisme (Vượt trên cả đồ họa)
Triển lãm tiêu biểu:
Triển lãm tiêu biểu:
Triển lãm tiêu biểu:
Lebadang tạo ra một tác phẩm Không gian (Space) với diện tích 300 m² và cao 10 mét ở trung tâm triển lãm Carrière de Lumières ở ngôi làng Baux-de-Provence, Pháp.
2002. Sau chuyến thăm Angkor Vat, ông bắt đầu sáng tác loạt tranh Thiền (Bouddha).
Triển lãm tiêu biểu:
Với sự có mặt của ông, thành phố Huế và chính quyền tỉnh Thừa Thiên Huế đã khánh thành Trung tâm Nghệ thuật Lê Bá Đảng (Fondation d’Art Lebadang) tại Huế. Đây là nơi lưu giữ và trưng bày hơn 400 tác phẩm của họa sĩ, tiêu biểu cho hơn 70 năm sáng tạo nghệ thuật.
Loạt tác phẩm Cõi người ta (Cosmic Family) gồm những tác phẩm mới nhất của ông.
Bức tranh cuối cùng của ông (một tranh tam liên họa với kích thước 130 x 291 cm) tiếp tục chủ đề Cõi người ta.
10.2014, tại Salin-de-Giraud thuộc vùng Camargue, theo nguyên mẫu của Lebadang, một bia đá tưởng niệm 20000 người thợ Việt Nam được Pháp tuyển mộ trong chiến tranh thế giới thứ 2 đã được khánh thành.
Triển lãm tiêu biểu:
Lebadang qua đời ngày 7 tháng 3 năm 2015 tại Paris ở tuổi 94. Tang lễ của ông được diễn ra ở nghĩa trang cùng thành phố, Père Lachaise. Một vài buổi lễ tưởng niệm ông được tổ chức tại Việt Nam, ở làng Bích La Đông và Trung tâm Nghệ thuật Lê Bá Đảng tại Huế.
Bộ phim tài liệu có tựa đề Lê Bá Đảng – Từ Bích La Đông đến Paris của đạo điễn Đặng Nhật Minh được công chiếu ở Huế và ở rạp La Clef ở Paris vào ngày 19 tháng 9.
Bộ phim tài liệu có tựa đề Lê Bá Đảng – Từ Bích La Đông đến Paris của đạo điễn Đặng Nhật Minh được chiếu tại Liên hoan phim quốc tế Fukuoka 2016.
Từ 02.11.2016 đến 05.03.2017, 20 tác phẩm của họa sĩ Lebadang được trưng bày cùng những tác phẩm mới nhất của bảo tàng Cernuschi, làm nổi bật sự đóng góp của bà Myshu Lebadang cho bộ sưu tập của bảo tàng.
Năm 2018, cuốn sách Genesis được xuất bản. Cuốn sách là tập hợp 46 bức vẽ trên mực nho từ những năm 1960, mà theo Lê Bá Đảng là đại diện cho sự tiến hóa của các giống loài.
04.2019, Không gian Lưu niệm Lebadang (Lebadang Memory Space) được khánh thành tại thôn Kim Sơn, xã Thủy Bằng, thị xã Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên Huế.
Chuyên khảo đầu tiên được xuất bản tháng 11 năm 2019 để tưởng nhớ đến người nghệ sĩ.
Luc HO
Thông tin thêm: www.lebadang.fr